-Γιατί οι άνθρωποι λένε ψέμματα στον εαυτό τους για να πειστούν ότι έχουν δίκιο; (Η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας)

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950, δεν είχε εξηγηθεί επιστημονικά η σύγκρουση των συναισθημάτων των ανθρώπων.
Δηλαδή, τι συμβαίνει όταν ένα άτομο πιστεύει κάτι, το οποίο αντικρούεται από τις πράξεις του, άρα έρχεται σε εσωτερική σύγκρουση με τον εαυτό του.
Το 1959, ο καθηγητής ψυχολογίας Λίον Φέστινγκερ, απέδειξε με πείραμα, ότι το άτομο για να προστατευτεί από εσωτερικές διαμάχες, τροποποιεί την αρχική του αντίληψη για ένα θέμα.
Έτσι προσποιείται ότι η πραγματική του άποψη για ένα θέμα, δεν απέχει τόσο από την πράξη που δεν μπορεί να αποφύγει. Κατά συνέπεια αισθάνεται καλύτερα.
Το φαινόμενο ονομάστηκε «γνωστική ασυμφωνία».
Το έναυσμα για να αρχίσει ο Φέστινγκερ να ασχολείται με το φαινόμενο, ήταν η συμπεριφορά των κατοίκων, μετά από έναν δυνατό σεισμό στην Ινδία.
Ενώ οι σεισμολόγοι διαβεβαίωναν ότι, δεν επρόκειτο να υπάρξουν μετασεισμοί, οι κάτοικοι πίστευαν οποιονδήποτε υποστήριζε το αντίθετο, δικαιολογώντας έτσι τον φόβο τους.
Ο Φέστινγκερ παρατήρησε ότι, οι κάτοικοι ήταν τρομοκρατημένοι, χωρίς να υπάρχει λόγος και για να αισθάνονται ότι έχουν βάση τα συναισθήματά τους, επέλεγαν να πιστεύουν τις ανεύθυνες δηλώσεις ή ακόμη και φήμες, που ήταν πιο κοντά στην πεποίθησή τους κι ας μην ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα.

             Το πείραμα του Φέστινγκερ

Για τις ανάγκες του πειράματος ο ψυχολόγος ζήτησε από φοιτητές να κάνουν μια πολύ βαρετή και κουραστική εργασία επί μια ώρα.
Στους μισούς έδωσε για τον κόπο τους 1 δολάριο και στους υπόλοιπους 20 δολάρια.
Έπειτα ζήτησε στον καθένα ξεχωριστά, να πείσει ένα άλλο άτομο ότι η εργασία ήταν ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική. Στο τελευταίο στάδιο του πειράματος, οι ερευνητές ρώτησαν την πραγματική γνώμη κάθε φοιτητή για την εργασία που είχε κάνει. Αυτοί που ανταμείφθηκαν με 1 δολάριο είπαν πως τους φάνηκε ευχάριστη, ενώ εκείνοι που πληρώθηκαν 20 δολάρια, τη χαρακτήρισαν βαρετή. Οι φοιτητές που είχαν πάρει 1 δολάριο, είχαν αντιφατικά συναισθήματα, γιατί θεωρούσαν πως είχαν αδικηθεί. Για να ισορροπήσουν συναισθηματικά, έπειθαν τον εαυτό τους ότι η εργασία ήταν ευχάριστη. Ο Φέστινγκερ οδηγήθηκε στο συμπέρασμα, ότι όσο μεγαλύτερη ασυμφωνία υπάρχει μεταξύ δυο συναισθημάτων ή πράξεων, τόσο περισσότερο το άτομο τείνει να μειώνει τον αρνητικό αντίκτυπο. Προσαρμόζει δηλαδή τις πραγματικές του πεποιθήσεις, ώστε να αισθανθεί καλύτερα.
Το φαινόμενο εμφανίζεται κυρίως σε άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση, που για να μην αισθανθούν ταπείνωση, αλλάζουν την άποψή τους σε όποιο θέμα  δεν μπορούν να την επιβάλλουν. Έτσι διατηρούν και την καλή εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους.

Παραδείγματα

Στο μύθο του Αισώπου, η αλεπού δεν φτάνει να κόψει τα σταφύλια και δικαιολογείται λέγοντας ότι δεν της αρέσουν γιατί είναι ξινά. Αυτό το παράδειγμα αντιπροσωπεύει τους ανθρώπους που βιώνουν τη «γνωστική ασυμφωνία» και επιλέγουν να απαξιώσουν το αντικείμενο της αρεσκείας τους, προκειμένου να καλύψουν την αδυναμία τους. Το ίδιο ισχύει και για το κάπνισμα ή την κατανάλωση αλκοόλ. Ενώ είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι βλάπτουν την υγεία, όσοι καπνίζουν ή πίνουν, υποβιβάζουν τα αρνητικά και ανακαλύπτουν θετικά στοιχεία. Αν το καλοσκεφτούμε, ο Αίσωπος είχε φθάσει στο ίδιο συμπέρασμα με τον ψυχολόγο, πριν χιλιάδες χρόνια και με μόνο οκτώ λέξεις: «όσα δεν φθάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια».

Με πληροφορίες από το βιβλίο 50 Ψυχολογικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Christian Jarrett, εκδόσεις Κλειδάριθμος

«Φίλε» γονιέ, που στρώνεις το δρόμο για το νταή γιο σου…

«Φίλε» γονιέ, με τις περίεργες ιδέες και τα «εγώ τα ξέρω όλα, άκου εμένα που σου λέω», τα παιδιά δεν φταίνε για το bullying. Ποτέ δεν φταίνε τα παιδιά, άλλωστε. Εσύ φταις. Πάντα οι γονείς φταίνε. Ο άνθρωπος όταν γεννιέται είναι tabula rasa. Άγραφος πίνακας. Κανείς δεν γεννιέται εγκληματίας, κακοποιός, ληστής ή οτιδήποτε άλλο.


Γράφει ο Νίκος Δεμισιώτης



Δεν γεννιέσαι, λοιπόν. Γίνεσαι. Εσύ το κάνεις και το πιθανότερο είναι πως το κάνεις επειδή θέλεις να δεις στο παιδί σου αυτό που εσύ δεν ήσουν. Δεν γίνεσαι νταής επειδή είσαι ψηλός και δυνατός. Ξέρω πολλούς δυνατούς και ψηλούς ανθρώπους που βλέπουν στο πεζοδρόμιο μια σειρά από μυρμήγκια, που πάνε το φαγητό του χειμώνα στη φωλιά τους, και πηδάνε από πάνω τους για να μην τα πατήσουν. Τα πιτσιρίκια που πάνε στο σχολείο τους ή στις παρέες τους και κάνουν τους νταήδες σε παιδιά που είναι πιο αδύναμα, δεν γεννήθηκαν για να κάνουν κάτι τέτοιο. Το κάνουν επειδή έτσι διδάχτηκαν στα σπίτια τους. Αυτό που γίνεται και στο σπίτι σου, δηλαδή. Ναι στο σπίτι σου. Γιατί το μεγάλωσες με τη λογική της ζούγκλας όπου ο πιο ισχυρός επιβιώνει και ο ανίσχυρος γίνεται λεία. Τροφή. Χωρίς εισαγωγικά. Μη γελιέσαι. Τα παιδιά αυτά τρέφονται από αυτό που κάνουν. Αυτό νιώθουν πως πρέπει να κάνουν. Το νιώθουν σαν αποστολή. Μην μπερδεύεσαι. Όχι, επειδή του είπες να πάει να το κάνει. Τα παιδιά, άλλωστε, σπάνια ακούνε αυτά που τους λες. Τα παιδιά βλέπουν αυτά που κάνεις. Πώς περιμένεις να συμπεριφερθεί ένα παιδί που βλέπει κάποιον από τους γονείς του να μειώνει κάποιον επειδή είναι πιο αδύναμος; Πώς περιμένεις να συμπεριφερθεί ένα παιδί όταν βλέπει τον πατέρα του να τραβάει χειρόφρενο, να ρίχνει χριστοπαναγίες και να κατεβαίνει από το αυτοκίνητο επειδή η κυρία στο μπροστινό αυτοκίνητο άργησε να ξεκινήσει όταν το φανάρι άναψε πράσινο; Πώς θα συμπεριφερθεί όταν ακούει τη μητέρα του να λέει στις φίλες της «ποιο; Το παιδί της Ελένης; Αυτό είναι χαζό»; Πώς θα καταντήσει το παιδί σου όταν το μεγαλώνεις για να γίνει «ματσό» και «νταής», επειδή… έτσι κάνουν οι άνδρες; Τι θα καταλάβει όταν, την ώρα που βλέπεις ειδήσεις, σε ακούσει να λες πως «έλα, μωρέ, έχουν κάνει τα παιδιά φλούφληδες. Άμα πέσει, δηλαδή, και καμιά σφαλιάρα παραπάνω τι έγινε; Χαθήκαμε εμείς;». Μια ειλικρινής απάντηση θα ήταν «ναι, χάθηκες»! Αυτό που έγινες, δεν λέγεται ακριβώς άνθρωπος. Είναι κάτι άλλο. Και θες να κάνεις και στο παιδί σου το ίδιο. Σταμάτα να βγάζεις τα κόμπλεξ σου πάνω στα παιδιά σου. Μη μολύνεις και τις γενιές που έρχονται. Δεν φταίνε σε τίποτα τα άλλα παιδάκια να έρχονται αντιμέτωπα με το δημιούργημά σου. 

Επέτρεψε μου, όμως, «φίλε» γονιέ μια προσωπική αναφορά. Έχω πει στο γιο μου, πως δεν με ενδιαφέρουν καθόλου οι βαθμοί στο σχολείο, ούτε οι έπαινοι. Θα ήμουν, όμως, εξαιρετικά υπερήφανος για εκείνον αν μάθαινα πως υπερασπίστηκε κάποιο αδύναμο παιδί. Πρόσεξε: Όχι να μην του επιτεθεί. Να το υπερασπιστεί. Αν το κάνει θα έχω βάλει κι εγώ το λιθαράκι μου, ώστε να γίνει Άνθρωπος. Αν δεν το κάνει, προφανώς θα έχω αποτύχει και σαν πατέρας και σαν άνθρωπος. Αν θέλουμε ν’ αλλάξει η κοινωνία θα πρέπει να αλλάξουμε εμείς και κυρίως να φροντίσουμε ν’ αποκτήσουν τα παιδιά μας την παιδεία εκείνη που θα τους επιτρέπει όχι απλά να σέβονται (το προσπεράσαμε αυτό το σημείο) αλλά να αγαπούν και να προστατεύουν το διαφορετικό και το αδύναμο. Γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον. Αν δημιουργήσουμε τέτοιους ανθρώπους έχουμε ελπίδα να ζήσουν αυτά, τουλάχιστον, σε μια καλύτερη κοινωνία. Σε διαφορετική περίπτωση τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Και δεν θ’ αλλάξει γιατί όσο «τσαμπουκά» και «μάγκα» και να κάνεις τον γιόκα σου, πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα βαράει, θα φωνάζει και θα κοροϊδεύει «καλύτερα». Και τότε μπορεί να είναι αργά για το δικό σου παιδί. Αν, και τελειώνω εδώ, «φίλε» γονιέ, διάβασες αυτό το κείμενο και σε «συνάντησες» ή θίχτηκες, άλλαξε ρότα και «υπερασπίσου το παιδί, γιατί αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα».



Διαβάστε όλο το άρθρο: https://www.tilestwra.com/file-gonie-poy-stroneis-to-dromo-gia-to-ntai-gio-soy/